کنتاکتور

کنتاکتور چیست؟ در پاسخ به این سوال، می‌توان گفت که کنتاکتور یکی از اصلی‌ ترین انواع کلید است که در مدارهای الکتریکی و اتوماسیون صنعتی کاربرد فراوانی دارد. کنتاکتور عمل کلید زنی (سوئیچینگ) را با استفاده از تغییراتی که در مدار صورت می‌گیرد انجام می‌دهد؛ بدین‌ صورت که قطع و وصل‌ شدن جریان، نه به عوامل بیرونی، بلکه به جریانی بستگی دارد که به کنتاکتور می‌رسد؛ درواقع، کنتاکتور را می‌توان نوعی رله دانست؛ با این تفاوت که برای عبور جریان‌های بالا ساخته شده‌ است.
کنتاکتورها به‌ کمک خواص الکترومغناطیسی کار می‌کنند. بدین‌ صورت که دارای دو هسته ثابت و متحرک هستند که با استفاده از یک فنر از یکدیگر جدا شده‌اند. هنگامیکه جریان از هسته عبور می‌کند، یک میدان الکترومغناطیسی تشکیل شده و قطع یا وصل‌ بودن کنتاکتور مشخص می‌شود. درواقع، کنتاکتور می‌تواند با کمترین تاخیر ممکن عمل کرده و جریان را کنترل کند. سرعت عمل و خطای نزدیک به صفر را می‌توان از مهمترین دلایل استفاده از کنتاکتور دانست.
 

اجزای کنتاکتور

جدا از آشنایی با تعریف کلی کنتاکتور و نحوه عملکرد آن، برای اینکه بتوان خرید بهتری را تجربه کرد باید با اجزای این قطعه نیز آشنا بود. برای اینکه وظیفه کنتاکتور به‌ درستی انجام شود بخش‌های زیر با یکدیگر همکاری می‌کنند.

تیغه‌های قدرت و فرمان

تیغه‌های قدرت وظیفه هدایت جریان الکتریکی را برعهده دارند. این تیغه‌ها بعد از تحریک‌ شدن کنتاکتور، جریان را به‌ سمت مدار فرمان می‌فرستند و در مدار فرمان بسته به تنظیمی که برای کنتاکتور درنظر گرفته شده‌ است، جریان با استفاده از تیغه‌های فرمان قطع و وصل می‌شود. این تیغه‌ها در تمامی انواع کنتاکتور وجود دارند و از اجزای اصلی این قطعه به‌ حساب می‌آیند.

محفظه

در تمامی مراحل، از نصب کنتاکتور گرفته تا استفاده از آن، محفظه کاربرد بسیار مهمی دارد. با توجه‌ به اینکه کنتاکتور در مدارهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این مدارها می‌توانند جریان‌ و ولتاژ بالایی داشته باشند، عدم وجود محفظه ممکن است باعث بروز آسیب‌های جانی فراوانی شود. محفظه‌ها معمولا از از پلاستیک‌های عایق و همچنین مقاوم به حرارت ساخته می‌شوند تا از اتصال قطعات هادی به بدن انسان جلوگیری به‌‌عمل آورند.

بوبین

مکانیزم عملکرد کنتاکتور به‌ صورت الکترومغناطیسی است و یک هسته سیم‌ پیچی‌ شده باید با عبور جریان از خود، نیروی الکترومغناطیسی را تولید کند. بوبین درواقع همان هسته سیم‌ پیچی‌ شده‌ است که نیروی الکترومغناطیسی موردنیاز برای اتصال کنتاکت‌ها به یکدیگر را فراهم می‌کند.

رله حرارتی

یکی دیگر از دلایل استفاده از کنتاکتور، این است که درصورت ورود جریان بیش از حد مجاز یا تغییر در فاز ولتاژ، می‌تواند به‌ خوبی از سلامت خود و مدارالکتریکی محافظت کند که این کار را با استفاده رله حرارتی انجام می‌دهد. رله حرارتی همانطورکه از اسمش مشخص است با استفاده از حرارتی که از جریان ساطع می‌شود عمل می‌کند.

انواع کنتاکتور

برای خرید مناسب‌ ترین کنتاکتور، لازم است تا با انواع آن نیز آشنا بود.با توجه‌ به گسترده‌ بودن کنتاکتورها، می‌توان آن‌ها را طبق معیارهای زیادی دسته‌ بندی کرد. در ادامه، هر کدام از این دسته‌ بندی‌ها و جزییات آن‌ها به‌ طور کامل عنوان شده‌اند.
 

انواع مختلف کنتاکتور براساس تعداد پل

یکی از دسته‌ بندی‌های مرسوم، دسته‌ بندی براساس تعداد پل است. کنتاکتورها معمولا تک، دو، سه یا چهار پل هستند. تعداد پل درواقع به معنای توانایی کنتاکتور در کنترل هم‌ زمان چند مدار مختلف است. برای مثال، کنتاکتورهای چهارپل می‌توانند جریان چهار مدار را به‌ صورت هم‌ زمان کنترل کنند.

انواع مختلف کنتاکتور براساس نوع کارکرد

کنتاکتورها را می‌توان براساس نوع کارکرد به سه مدل مختلف تقسیم‌ بندی کرد. این مدل‌ها دستی، مغناطیسی و تیغه‌ چاقویی هستند. همانطورکه می‌دانید، اصلی‌ ترین دلیل استفاده از کنتاکتور، قطع و وصل خودکار جریان است؛ اما جالب است بدانید که در کنتاکتورهای دستی می‌توان جریان را به‌ صورت دستی نیز قطع کرد. البته امکان وصل دائمی جریان با استفاده از این کنتاکتورها وجود ندارد.

کنتاکتورهای دستی بدین‌ نحو کار می‌کنند که با قرارگرفتن کلید روی حالت I، کنتاکتور روی حالت کارکرد اصلی خود تنظیم می‌شود. بدین‌ معنا که وظیفه قطع و وصل جریان را به‌ عهده می‌گیرد. هنگامی که کلید روی حالت O قرار داده می‌شود، کنتاکت‌های داخل کنتاکتور جریان را از خود عبور نداده و حتی اگر بوبین‌ها نیز برق‌ دار شده و از خود جریان عبور دهند، تغییری در وضعیت کنتاکتور صورت نمی‌گیرد.

دسته‌ ای دیگر از انواع کنتاکتور براساس نوع کارکرد، کنتاکتورهای تیغه‌ چاقویی هستند. این کنتاکتورها با استفاده از یک تیغه فلزی که به یک اهرم متصل است کنترل می‌شوند. این دسته از کنتاکتورها که قدیمی‌ترین مدل کنتاکتور نیز به‌ حساب می‌آیند، سه ایراد اصلی دارند. اولین ایراد این است که تیغه فلزی آن‌ها می‌تواند به کنتاکت‌ها آسیب رسانده و عملکرد آن‌ها را دچار اختلال کند. دومین ایراد این است که توان زیادی در این کنتاکتورها اتلاف می‌شوند و مصرف برق آن‌ها به‌ هیچ‌ عنوان بهینه نیست؛ و سومین ایراد نیز این است که کنتاکتورهای تیغه‌ چاقویی امنیت پایینی داشته و کار با آن‌ها بسیار خطرناک است.

دسته آخر از انواع مختلف کنتاکتور براساس نحوه عملکرد که پرکاربردترین دسته نیز محسوب می‌شوند، کنتاکتورهای الکترومغناطیسی نام دارند. این کنتاکتورها به‌ خاطر فراگیری بالا، به‌ طور خلاصه با نام کنتاکتور نیز شناخته می‌شوند؛ درواقع، هنگامیکه هوشمند بودن را به‌ عنوان یکی از دلایل استفاده از کنتاکتور بیان می‌کنیم، به کنتاکتورهای الکترومغناطیسی اشاره داریم. همانطورکه می‌دانید، کنتاکتورهای الکترومغناطیسی با استفاده از نیروی الکترومغناطیسی و به‌ صورت الکترومکانیکی کار می‌کنند.
 

تغذیه بوبین

یکی دیگر از معیارها برای دسته‌ بندی انواع کنتاکتور، نوع تغذیه بوبین است. به‌ طورکلی، بوبین‌ها می‌توانند یک مدل از جریان‌ها AC، DC یا UC را از خود عبور دهند. جریان AC، شدت ثابتی دارد؛ اما جهت آن دائما در حال تغییر است. جریان برقی که برای خانه‌ها یا شرکت‌ها درنظر گرفته می‌شود، از این نوع است.
نوع دیگری از جریان، جریان DC است. در این نوع جریان، جهت ثابت است؛ اما شدت می‌تواند تغییرات داشته باشد. درصورتیکه علاوه‌ بر جهت، شدت نیز ثابت بماند، جریان به‌ عنوان جریان DC خالص شناخته می‌شود. درمورد بوبین‌های UC نیز باید بگوییم که اگر بوبین توانایی عبور هر دو جریان AC و DC را داشته باشد، بوبین UC نام دارد.

کاربردهای کنتاکتور

کنتاکتور چیست؟ حال که پاسخ این سوال به‌ طور کامل بیان شد، بهتر است تا با کاربردهای مختلف این قطعه نیز آشنایی پیدا کنید. معمولا در موقعیت‌های متفاوتی ازجمله موقعیت‌های زیر، می‌توان از کنتاکتور استفاده کرد.

کنترل موتورها

با توجه‌ به این‌که وظیفه کنتاکتور، قطع و وصل جریان است، با استفاده از آن می‌توان موتورهای مختلف را کنترل کرد. کنتاکتور می‌تواند به‌ صورت خودکار موتورهای متفاوتی را روشن یا خاموش کند. این کار می‌تواند از آسیب‌ دیدن اجزای مختلف خط تولید به‌ راحتی جلوگیری به‌ عمل آورد.

کنترل سیستم‌های روشنایی صنعتی

یکی از کاربردهای جالب کنتاکتورها، کنترل سیستم‌های روشنایی صنعتی است. با توجه‌ به این‌که جریان زیادی از این سیستم‌ها عبور می‌کند و کنتاکتورها توان عبور جریان بالایی را از خود دارند، بهترین گزینه برای خاموش و روشن‌کردن سیستم‌های روشنایی صنعتی، کنتاکتورها هستند.

سیستم‌های سرمایشی گرمایشی و تهویه مطبوع

یکی دیگر از کاربردهای کنتاکتورها، خاموش و روشن‌ کردن سیستم‌های سرمایشی گرمایشی و سیستم‌های تهویه مطبوع است. معمولا برای این سیستم‌ها به‌ جای کنتاکتورهای الکترومغناطیسی، کنتاکتورهای دستی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
 

تابلوهای برق

بیشترین جایی که کنتاکتورها کاربرد دارند، داخل تابلوهای برق است. کنتاکتورها به‌ عنوان یک سوئیچ کنترل‌ کننده در بخش‌های مختلفی از تابلوهای برق مورد استفاده قرار می‌گیرند. باتوجه‌ به گسترده‌ بودن استفاده از کنتاکتورها در تابلوهای برق، عملکرد صحیح این تابلوها بدون استفاده از کنتاکتور، امری غیرممکن خواهد بود.

یکی از نکاتی که در این میان وجود دارد، این است که کاربردها و دلایل استفاده از کنتاکتور به مواردی که عنوان شدند محدود نشده و در بخش‌های مختلفی از صنعت می‌توان از این قطعه استفاده کرد. اگر شما نیز به کنتاکتور نیاز دارید و می‌خواهید کالایی باکیفیت و به‌ صرفه را خریداری کنید، پیشنهاد می‌کنیم که محصولات موجود در سایت را مورد بررسی قرار داده و هر یک را که سازگاری کافی با مدار مورد نظرتان دارد، تهیه کنید.

مزایای استفاده از کنتاکتور

نصب کنتاکتور و استفاده از آن در مدار، مزایای زیادی را در پی دارد. مهم‌ ترین مزایایی که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد را در ادامه خواهیم گفت.

کنترل از راه دور یا از چند نقطه متفاوت

بزرگترین مزیتی که کنتاکتور فراهم می‌کند، کنترل از راه دور یا از چند نقطه متفاوت است. با استفاده از کنتاکتور الکترومغناطیسی دیگر نیازی به حضور در محل و کلید زنی به‌ صورت دستی وجود ندارد. این امر نه‌ تنها سرعت بیشتری را به خط تولید می‌بخشد، بلکه خطا را نیز کاهش داده و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

نداشتن ساییدگی مکانیکی

یکی از مزایایی که کنتاکتورها به‌ همراه دارند، نداشتن ساییدگی مکانیکی است. کنتاکت‌هایی که در این ادوات مورد استفاده قرار می‌گیرند با یکدیگر ساییدگی مکانیکی نداشته و این موضوع باعث می‌شود که عمر دستگاه افزایش پیدا کند. با یک بار خرید کنتاکتور تا چندین سال می‌توان از آن استفاده کرد و از مزایای آن بهره‌مند شد.

حفاظت در برابر قطع جریان برق

هنگامیکه جریان برق قطع می‌شود، راه‌ اندازی مجدد کنتاکتور نیاز به استارت دارد؛ به‌ همین‌ خاطر، تا قبل از متعادل‌ شدن نوسانات، برق به دستگاه‌های خط تولید نرسیده و از آسیب‌ دیدن آن‌ها جلوگیری می‌شود.

بهترین برندها تولیدکننده کنتاکتور

برای اینکه بتوان بهترین کنتاکتور ممکن را خریداری کرد، لازم است تا با بهترین برندهای تولیدکننده آن آشنا بود. در میان انبوهی از کارخانه‌هایی که کنتاکتور تولید می‌کنند، برندهای زیر تاکنون عملکرد بهتری داشته‌اند.

کنتاکتور اشنایدر – Schneider

یکی از بهترین شرکت‌های تولیدکننده انواع کنتاکتور، شرکت آلمانی اشنایدر است. کنتاکتورهایی که توسط این شرکت تولید می‌شوند، ضمن رعایت استانداردهای بین‌المللی، مقاومت خوبی نیز دربرابر شرایط نامساعد محیطی دارند؛ همچنین، طراحی‌ آن‌ها به‌ نحوی است که تطبیق‌ پذیری خوبی داشته و می‌توانند در مدارهای متنوعی مورد استفاده قرار بگیرند.

کنتاکتور ال اس – LS

از دیگر شرکت‌های تولید کننده کنتاکتور، می‌توان به شرکت کره‌ای LS اشاره کرد. این شرکت کره‌ای مدل‌های متنوعی را با ویژگی‌ها و ابعاد مختلف به بازار عرضه کرده و با توجه‌ به این‌که کنتاکتور قرار است در چه نوع مداری مورد استفاده قرار بگیرد، می‌توان هر یک از این مدل‌ها را انتخاب و خریداری کرد.

کنتاکتور هیمل – Himel

شرکت هیمل یک تولید کننده کنتاکتور تازه‌ کار محسوب می‌شود که در سال ۲۰۰۹ در کشور چین کار خود را آغاز کرد. امروزه این شرکت ۷ نوع کنتاکتور مختلف را به بازار عرضه کرده که هر کدام دارای ویژگی‌های به‌ خصوص خودشان هستند. شرکت‌های چینی معمولا برای اینکه بتوانند با رقبای دیگر خود رقابت کنند، قیمت کمتری را برای محصولاتشان درنظر می‌گیرند؛ به‌ همین‌ خاطر، کنتاکتور هیمل را می‌توان گزینه خوبی برای خریدی اقتصادی دانست.

کنتاکتور هیوندای – Hyundai

شرکت هیوندای که یکی از قویترین شرکت‌های کره‌ای در زمینه تکنولوژی محسوب می‌شود، کنتاکتورهای مختلفی را نیز ساخته و روانه بازار کرده‌ است. یکی از ویژگی‌های قابل‌ توجه کنتاکتورهای هیوندای، این است که همراه با آن‌ها یک مجموعه اکسسوری و یک راهنمای نصب کنتاکتور نیز ارائه می‌شوند.

کنتاکتور زیمنس – Siemens

از دیگر تولیدکنندگان کنتاکتور که سابقه‌ای درخشان نیز در این زمینه دارد، شرکت آلمانی زیمنس است. زیمنس در صنایع مختلفی فعالیت کرده و تجربه بالایی که در بخش‌های مختلف این صنایع به‌ دست آورده‌است، سبب شده تا بتواند بهترین محصولات را برای هر کدام از آن‌ها تولید کند. خرید کنتاکتور زیمنس را می‌توان یکی از مطمئن‌ ترین خریدها دانست؛ چراکه زیمنس یکی از پرچم‌ داران تکنولوژی‌های اتوماسیون صنعتی در جهان محسوب می‌شود.
 

جمع‌بندی
کنتاکتور چیست؟ در این مطلب، سعی کردیم تا ضمن پاسخ به این سوال، یک راهنمای کلی را برای خرید این محصول ارائه دهیم. از دلایل استفاده از کنتاکتور گرفته تا انواع کنتاکتور، در این مطلب مورد بررسی قرار گرفتند. پیشنهاد می‌کنیم که اگر شما نیز قصد خرید این محصول را دارید، به‌‌ دقت انواع محصولات موجود در سایت پارس تارا را بررسی کرده و ویژگی‌های آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید؛ همچنین، اگر سوالی درمورد آن‌ها داشتید، می‌توانید با کارشناسان تماس برقرار کرده و مشکل خود را در میان بگذارید.